قراردادهای نظامی به عنوان یک بخش جدایی ناپذیر از تاریخ نیروهای مسلح هر کشور شناخته میشوند که در حوزههای گوناگون منعقد شده و برای دستیابی به تجهیزات مورد نیاز به سرانجام می رسند، این پیمانها میتوانند میان مجموعه ساخت تسلیحات (وزارت دفاع یا سازمانهای خصوصی) و نیروی عمل کننده داخل یک کشور یا در سطح بینالمللی بسته شوند و متعاقب آن، از پیچیدگیهای متفاوتی برخوردار باشند.
طبیعتا طرفین درگیر در این معاملات یا پیمانها به جهت رعایت مصالح ملی نهایت تلاش را به کار میبندند تا با بهرهگیری از بالاترین سطح کارشناسی، سلامت قرارداد را از همه لحاظ تضمین کنند.
در این میان گاهی ممکن است توافقها به سبب شرایط مختلف اعم از سیاسی و نظامی به مشکل خورده و ملغی شوند که هر دو طرف درگیر معمولا دچار آسیب فراوان خواهند شد، چراکه کشور خواهان، از دستیابی به تسلیحات مورد نیاز باز میماند و کشور فروشنده نیز از مبلغ، اما در برخی موارد این آسیب ها تنها متوجه یک طرف میشود و این دقیقا همان موضوعی است که ما درخصوص پیمان خرید جنگندههای F-16 از آمریکا، قصد پرداختن به آن را داریم؛ قراردادی که در دوران حکومت پهلوی با ایالات متحده بسته و نهایتا در دولت بختیار (آخرین دولت ایران پیش از انقلاب) درست در روزهای پایانی عمر این دولت لغو شد که علاوه بر ضربات سنگین و جبرانناپذیر به شاکله نیروهای مسلح، موجب از دست رفتن سرمایههای ملی بسیاری گردید.
ما در این نوشتار، به طور خاص به داستان قرارداد جنگندههای F-16 ایران اشاره خواهیم کرد تا در گذر تاریخ به فراموشی سپرده نشود.